Odnawialne Źródła Energii, Panele słoneczne, Fotowoltaika

1. Czym są odnawialne źródła energii?

OZE nazywane bywają "zieloną energią". Wykorzystują bowiem naturalne zasoby środowiska, by zamienić je na prąd lub ciepło w domu. Zalicza się do nich m.in. energię słoneczną, wodną, wiatrową czy geotermalną pobieraną przy wykorzystaniu paneli fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych, turbin wiatrowych czy pomp ciepła.

2. Zalety odnawialnych źródeł energii:

• Wykorzystują darmową i praktycznie nieskończoną, odnawialną energię ze słońca, wody, wiatru czy skał.
• Pozwalają znacząco zmniejszyć rachunki za prąd czy wodę.
• Zapewniają stały jednostkowy koszt energii. Dzięki odnawialnym źródłom energii nie jesteś (lub jesteś w naprawdę minimalnym stopniu) zależny od zmieniających się cen rynkowych prądu czy wody.
• Cechuje je wysoka wydajność, jeśli zestawić odnawialne źródła energii z tradycyjnymi paliwami.
• Są ekologiczne. Większość OZE nie emituje do środowiska szkodliwych produktów ubocznych spalania, dzięki czemu poprawiają klimat.
• Przynoszą korzyść nie tylko środowisku, lecz także zdrowiu domowników. 
• Urządzenia takie jak pompy ciepła mogą działać w dwie strony: zarówno ogrzewać, jak i chłodzić dom. Zapewnia to system ogrzewania budynku i klimatyzację w jednym.
• Ogrzewanie budynków technologią wykorzystującą odnawialne źródła energii jest znacznie bezpieczniejsze niż przy użyciu wielu tradycyjnych źródeł, np. kotłów. Urządzenia te są praktycznie bezawaryjne, a w razie komplikacji nie grożą wybuchem pożaru.
• Instalacje fotowoltaiczne czy pompy ciepła pracują automatycznie przez całą dobę, dzięki czemu oszczędzają czas domowników, podwyższając komfort użytkowania budynku.
• Zapewniają niezależność od dużych komercyjnych czy państwowych dostawców energii.
• Mają niższe wymagania dotyczące konserwacji.
• Instalacje OZE są przez to zgodne z unijnymi normami dotyczącymi ochrony środowiska, stawiającego na energooszczędne i proekologiczne działania w budownictwie.
• Większość instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii ma długoletnią gwarancję.

3. Wady odnawialnych źródeł energii:

• Wysokie koszty początkowe: wymagają inwestycji, której koszty mogą przerosnąć niektórych inwestorów.
• Długi okres zwrotu kosztów poniesionych na inwestycję w odnawialne źródła energii. Należy bowiem liczyć się z tym, że nawet pomimo dofinansowania fotowoltaiki czy pomp ciepła, na realne oszczędności musimy poczekać, ponieważ przez pierwsze lata "spłacamy" naszą inwestycję.
• Ograniczona dostępność. Nie wszędzie skorzystamy z energii geotermalnej lub w takim samym stopniu użytkować możemy OZE pochodzące z wody, wiatru czy słońca. Odnawialne źródła energii są zależne nie tylko od lokalizacji, lecz także od kaprysów pogody.
• Ingerencja w krajobraz i środowisko naturalne. Pomimo tego, że teoretycznie dbamy o dobrą kondycję natury, to w praktyce i tak w nią ingerujemy, stawiając farmy fotowoltaiczne, wiatrowe czy przebijając się do gleby. W przypadku tych ostatnich wykorzystanie odnawialnych źródeł energii może skutkować ich jałowieniem przez konieczność prowadzenia upraw monokulturowych.

Według Instytutu Energii Odnawialnej, to najszybciej rozwijającą się dziedziną OZE jest fotowoltaika. Instalacja fotowoltaiczna to uniwersalne rozwiązanie, które sprawdzi się niemal wszędzie – na dachach, gruncie, ale też na wodzie czy ścianach budynków. Zestaw pracuje cicho, jest niemal bezobsługowy i może działać bezawaryjnie dziesiątki lat. Na chwilę obecną instalacja fotowoltaiczna bez dotacji, w zależności od rodzaju zestawu i inwestora, zwraca się po kilku, kilkunastu latach. Z dotacją, czas zwrotu z inwestycji ulega skróceniu. Ponadto funkcjonowanie nowoczesnego gospodarstwa rolnego jest ściśle związane z koniecznością pokrycia rosnącego zapotrzebowania na energię, zwłaszcza na energię elektryczną. Rolnicy zmuszeni są do prowadzenia racjonalnej gospodarki energią oraz do poszukiwania alternatywnych źródeł jej zaopatrzenia w obliczu rosnących cen paliw i energii elektrycznej, zwłaszcza w gospodarstwach małych "peryferyjnych" (umiejscowionych na końcach linii dystrybucyjnych). Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych tj. energii rzek, wiatru promieniowania słonecznego, geotermalnej lub biomasy jest jednym z istotnych komponentów zrównoważonego rozwoju przynoszącego wymierne efekty ekologiczno-energetyczne. Zrównoważone rolnictwo opiera się na praktykach uwzględniających potrzeby ochrony środowiska i zasobów naturalnych przy realizacji rosnących celów produkcyjnych, z wykorzystaniem możliwości stwarzanych przez rozwój techniczny. Wdrożenie tego modelu rolnictwa polega m.in. na efektywniejszym wykorzystywaniu surowców z gospodarstwa oraz na zagospodarowaniu powstających odpadów produkcyjnych do wytwarzania energii lub nawożenia.

[źródło: GUS]

Aktualnie funkcjonuje szereg programów, w ramach których Beneficjenci mogą ubiegać się o środki finansowe na realizację przedsięwzięć związanych z odnawialnymi źródłami energii. Zarówno osoby fizyczne jak i wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, a także jednostki samorządu terytorialnego mają możliwość ubiegania się o refundację kosztów poniesionych w ramach inwestycji związanych z OZE.

RODZAJE DOFINANSOWAŃ dot. OZE:

• MÓJ PRĄD

V NABÓR ROZPOCZĄŁ SIĘ 22.04.2023r. – planowany termin zakończenia 31.12.2023 r. lub do wyczerpania środków.

Okres kwalifikowania: od 01.02.2020 r. (wszystkie wydatki związane z zakupem i montażem mikroinstalacji PV oraz urządzeń dodatkowych jak równie przyłączenie mikroinstalacji PV do sieci i uruchomienie urządzeń dodatkowych muszą zawierać się w okresie od 01.02.2020 r. do dnia złożenia wniosku);

Najważniejsze założenia programu:

• 6000 PLN (7000 PLN gdzie zgłasza się urządzenie dodatkowe) bezzwrotnej dotacji dla postawionej instalacji.
• Tylko dla osób fizycznych (bez rygoru dochodowego).
• Instalacja musi być pracować, żeby móc składać wniosek.
• Zakup i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej o zainstalowanej mocy elektrycznej od 2kW do 10kW.
• Organ zarządzający - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Intensywność dofinansowania

Trzy grupy Wnioskodawców uprawnionych do ubiegania się o przyznanie dofinansowania:

1. Grantobiorcy (Wnioskodawcy) rozliczający się z wyprodukowanej energii elektrycznej w systemie net-billing, którzy nie skorzystali dotychczas z dofinansowania do mikroinstalacji fotowoltaicznej.
2. Grantobiorcy (Wnioskodawcy) rozliczający się z wyprodukowanej energii elektrycznej w systemie opustów tzw. net-metering, którzy nie skorzystali dotychczas z dofinansowania do mikroinstalacji fotowoltaicznej, pod warunkiem przejścia na system rozliczania wyprodukowanej energii elektrycznej tzw. net-billing.
3. Grantobiorcy (Wnioskodawcy) rozliczający się z wyprodukowanej energii elektrycznej w systemie opustów tzw. net-metering, którzy skorzystali z dofinansowania do mikroinstalacji fotowoltaicznej m.in. z programu "Mój Prąd", pod warunkiem, że:

• mikroinstalacja fotowoltaiczna, na którą otrzymano już dofinansowanie została przyłączona i zapłacona w okresie kwalifikowalności kosztów, czyli od 01.02.2020r.;
• zmieniono system rozliczania wyprodukowanej energii elektrycznej na tzw. net-billing – obowiązujący od dnia 01.04.2022r., zgodnie z ustawą z dnia 29 października 2021r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii;
• do dofinansowania zostanie zgłoszone dodatkowe urządzenie z zakresu urządzeń wskazanych w programie "Mój Prąd".

Wysokość dofinansowania (do 50% kosztów kwalifikowanych nie więcej niż):

1. Mikroinstalacja fotowoltaiczna: 6 000,00 zł (tylko grupa 1 i 2 Wnioskodawców).
2. Mikroinstalacja fotowoltaiczna + urządzenie dodatkowe:

• 7 000,00 zł (grupa 1 i 2 Wnioskodawców);
• 3 000,00 zł (grupa 3 Wnioskodawców).

Urządzenia dodatkowe:

1. Magazyn ciepła/urządzenie grzewcze:

• Magazyn ciepła: 5 000,00 zł;
• Gruntowe pompy ciepła - pompy ciepła grunt/woda, woda/woda: 28 500,00 zł;
• Pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej: 19 400,00 zł;
• Pompa ciepła powietrze/woda: 12 600,00 zł;
• Pompy ciepła typu powietrze/powietrze: 4 400,00 zł.

2.  Magazyn energii elektrycznej: 16 000,00 zł.
3.  System zarządzania energią HEMS/EMS: 3 000,00 zł.
4.  Kolektory słoneczne c. w. u.: 3 500,00 zł.

2. CZYSTE POWIETRZE

W przypadku podjęcia decyzji o wymianie nieekologicznego kotła na paliwo stałe w budynku jednorodzinnym, najlepszym wyborem na dotację jest program "Czyste Powietrze". Program ma na celu poprawę efektywności energetycznej i zmniejszenie emisji pyłów oraz innych zanieczyszczeń do atmosfery. W tym przypadku wniosek należy wypełnić elektronicznie za pośrednictwem Generatora Wniosków o Dofinansowanie, a następnie złożyć w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu (WFOŚiGW). Mając podpis elektroniczny lub profil zaufany wniosek można złożyć wyłącznie elektronicznie, bez konieczności przesyłania go w formie papierowej. Nabór wniosków jest ciągły, a realizacja programu planowana jest do 2027r.

Ważne informacje dotyczące programu Czyste Powietrze to:

Istnieją trzy poziomy dofinansowania - mniej zamożni mogą otrzymać większe dofinansowanie, nawet do 100% przy najwyższym poziomie dofinansowania.

Zakres dofinansowania:

1. najwyższy poziom dofinansowania (do 1526 PLN / miesiąc dla osób samotnych, do 1090 PLN/ osobę / miesiąc dla rodzin), m.in.:

• przy wymianie źródła ogrzewania na pompę ciepła z termomodernizacją, bez FV - do 70 tys. PLN
• przy wymianie źródła ogrzewania na pompę ciepła z termomodernizacją i dołożeniu instalacji fotowoltaicznej 79 tys. PLN
• przy wymianie źródła ciepła na pompę ciepła wraz z kompleksową termomodernizacją oraz instalacją FV – do 135 tys. PLN

2) podwyższony poziom dofinansowania (do 2651 PLN / miesiąc dla osób samotnych, do 1894 PLN/ osobę / miesiąc dla rodzin):

• przy wymianie źródła ogrzewania na pompę ciepła z termomodernizacją, bez FV - do 50 tys. PLN
• przy wymianie źródła ogrzewania na pompę ciepła z termomodernizacją i dołożeniu instalacji fotowoltaicznej 59 tys. PLN
• przy wymianie źródła ciepła na pompę ciepła wraz z kompleksową termomodernizacją oraz instalacją FV – do 99 tys. PLN

3) Poziom podstawowy dofinansowania (dochód wnioskodawcy nie może przekroczyć 135 tys./rok) m.in.:

• przy wymianie źródła ogrzewania na pompę ciepła z termomodernizacją, bez FV - do 35 tys. PLN
• przy wymianie źródła ogrzewania na pompę ciepła z termomodernizacją i dołożeniu instalacji fotowoltaicznej 41 tys. PLN
• przy wymianie źródła ciepła na pompę ciepła wraz z kompleksową termomodernizacją oraz instalacją FV – do 66 tys. PLN

W przypadku tego programu nabór wniosków trwa, wszystkie ważne informacje znajdują się na stronie https://www.wfosigw.opole.pl

3. MOJE CIEPŁO

Dotacja NFOŚiGW do pomp ciepła w nowo wybudowanych domach (za nowy budynek uznaje się taki, w przypadku którego nie złożono zawiadomienia o zakończeniu budowy lub nie złożono wniosku o wydanie pozwolenia na użytkowanie domu. Pogram ruszył
w kwietniu 2022 r. Dotacja w wysokości od 7 do 21 tys. zł przeznaczona dla osób fizycznych, właścicieli lub współwłaścicieli domów jednorodzinnych, nowych, które uzyskały podwyższony standard energetyczny. Oznacza to, że wartość wskaźnika rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną (EP) na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej (EPH+W) może wynosić maksymalnie 63 kWh (na metr kw. powierzchni domu w ciągu roku) dla wniosków składanych w 2022 r. oraz 55 kWh dla wniosków składanych w kolejnych latach funkcjonowania programu.

Nabór wniosków odbywa się w trybie ciągłym od 29.04.2022r. do 31.12.2026r. lub do wyczerpania dedykowanej puli środków. Wnioski można składać wyłącznie drogą elektroniczną, poprzez generator wniosków o dofinansowanie: http://gwd.nfosigw.gov.pl.

4. ULGA PODATKOWA NA TERMOMODERNIZACJĘ

Kolejnym sposobem, wspiera prosumentów, jest ulga termomodernizacyjna. Dużą zaletą ulgi jest to, że skorzystanie z niej sprowadza się do właściwie wypełnionego PIT.

Od 1 stycznia 2019r. osoby prywatne mogą odliczyć sobie koszt instalacji fotowoltaicznej od podatku. Najważniejsze założenia programu:

• można odliczyć od podatku maksymalnie 53 tysięcy PLN z kwoty inwestycji,
• ulgę wpisuje się w zeznaniach PIT przez 6 kolejnych lat lub do wyczerpania ww. kwoty,
• dotacje na fotowoltaikę łączą się z ulgą termomodernizacyjną (wartość przedsięwzięcia jest wtedy pomniejszana o uzyskaną dotację),
• w kwotę inwestycji można włożyć moduły fotowoltaiczne, konstrukcje, kable, falownik, jak również montaż.

5. ULGA INWESTYCYJNA NA FOTOWOLTAIKĘ DLA ROLNIKÓW

czyli możliwość obniżenia podatku dla płatników podatku rolnego. Aktualna jest również ulga podatkowa na fotowoltaikę dla rolników, którzy inwestując w instalację fotowoltaiczną, mogą odliczyć od podatku 25% udokumentowanych, poniesionych kosztów. Odpisów można dokonywać przez 15 kolejnych lat, jednak ta ulga nie łączy się z żadnymi innymi dotacjami i ulgami.

6. AGROENERGIA

Celem programu jest zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych w sektorze rolniczym. Program realizowany jest do 2027 roku. Beneficjentem Programu jest osoba fizyczna będąca właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych zawiera się w przedziale od 1 ha do 300 ha oraz co najmniej rok przed złożeniem wniosku prowadząca osobiście gospodarstwo rolne lub osoba prawna będąca właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych zawiera się w przedziale od 1 ha do 300 ha oraz co najmniej rok przed złożeniem wniosku o udzielenie dofinansowania prowadząca działalność rolniczą lub działalność gospodarczą w zakresie usług rolniczych.

Dofinansowanie obejmuje przedsięwzięcia polegające na: zakupie i montażu instalacji fotowoltaicznych o zainstalowanej mocy elektrycznej większej niż 10 kW oraz nie większej niż 50 kW,  instalacji wiatrowych o zainstalowanej mocy elektrycznej większej niż 10 kW oraz nie większej niż 50 kW, pomp ciepła o mocy większej niż 10 kW oraz nie większej niż 50 kW, przy czym złożenie wniosku jest uwarunkowane wcześniejszym przeprowadzeniem audytu energetycznego, który rekomenduje wnioskowany zakres przedsięwzięcia, instalacji hybrydowej, tj.: fotowoltaika wraz z pompą ciepła lub elektrownia wiatrowa wraz z pompą ciepła, sprzężone w jeden układ (dofinansowaniu podlegają również instalacje hybrydowe o sumarycznej mocy urządzeń wytwórczych powyżej 50 kW, przy czym moce poszczególnych jednostek wytwarzania energii nie mogą przekraczać 50 kW), przy czym złożenie wniosku jest uwarunkowane wcześniejszym przeprowadzeniem audytu energetycznego, który rekomenduje zastosowanie pompy ciepła. Dofinansowanie udzielane w formie dotacji do 20% kosztów kwalifikowanych,
w szczególności:

• dla instalacji o mocy od 10 do 30 kW do 20 %, nie więcej niż 15 000 zł,
• dla instalacji o mocy od 30 do 50 kW do 13%, nie więcej niż 25 000 zł.

7. GRANTY OZE realizowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego

Grant OZE przysługuje inwestorowi realizującemu przedsięwzięcie polegające na zakupie, montażu, budowie lub modernizacji instalacji odnawialnego źródła energii – wynosi 50 proc. kosztów tego przedsięwzięcia. O grant OZE może się ubiegać inwestor, który jest właścicielem lub zarządcą budynku wielorodzinnego. Z grantu OZE mogą korzystać inwestorzy bez względu na status prawny, z wyłączeniem jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, a więc np.:

• wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe,
• jednostki samorządu terytorialnego,
• towarzystwa budownictwa społecznego,
• społeczne inicjatywy mieszkaniowe,
• spółki prawa handlowego,
• osoby fizyczne.

Grant OZE przysługuje, jeśli:

• przedmiotem przedsięwzięcia jest:
  • zakup, montaż lub budowa nowej instalacji odnawialnego źródła energii lub
  • modernizacja instalacji odnawialnego źródła energii, w wyniku której zainstalowana moc instalacji wzrośnie o co najmniej 25 proc.
• instalacja odnawialnego źródła energii, której dotyczy przedsięwzięcie OZE będzie wytwarzała energię na potrzeby budynku będącego przedmiotem przedsięwzięcia,
• przedsięwzięcie OZE nie zostało rozpoczęte,
• przedsięwzięcie nie wyrządza poważnych szkód dla celów środowiskowych oraz spełnia kryteria horyzontalne.

Grant OZE

• przeznaczony jest na refinansowanie kosztów inwestycji,
• wyliczany jest w odniesieniu do kosztów netto przedsięwzięcia OZE,
• udzielany jest jako pomoc de mininis, jeśli inwestor prowadzi w tym budynku działalność gospodarczą.

Jeśli w budynku będącym przedmiotem przedsięwzięcia OZE znajdują się powierzchnie użytkowe służące celom innym niż mieszkalne lub wykonywaniu zadań publicznych przez organy administracji publicznej, wysokość grantu OZE stanowi iloczyn kwoty tego grantu i wskaźnika udziału powierzchni użytkowej służącej celom mieszkalnym i wykonywaniu zadań publicznych przez organy administracji publicznej w powierzchni użytkowej budynku.

Ważne informacje

Wniosek o przyznanie grantu OZE można składać w Banku Gospodarstwa Krajowego od 01.02.2023r. do 30 czerwca 2026r.

Do wniosku należy dołączyć:

• dokumentację projektową instalacji,
• dokumenty potwierdzające umocowanie osób podpisujących wniosek do reprezentowania inwestora oraz wzór podpisu/ów złożonych na wniosku.

Materiały źródłowe:

https://www.ekoradcy.pl/blog/wady-i-zalety-odnawialnych-zrodel-energii

https://audyt-oze.pl/Dotacja_Moj_Prad_w_nowej_wersji_rowniez_w_2021_roku.html

https://fotowoltaikaonline.pl/dotacje

https://enerad.pl/aktualnosci/fotowoltaika-dofinansowanie-2021-lista-aktualnych-dotacj

www.wfosigw.opole.pl

www.mojecieplo.gov.pl