Skorogoszcz

Oficjalna strona Skorogoszczy: http://www.skorogoszcz.pl/

Władze wsi:

Sołtys: Jolanta Grzybowska

Obecnie Skorogoszcz zamieszkuje 1107 osób (dane na koniec 2013).

Pierwsza wzmianka na temat wsi Skorogoszcz pochodzi z 1223r. W 1271r. otrzymała prawa miejskie. Do 1532 należała do Księstwa Opolskiego, Niemodlińskiego następnie do Korony Czeskiej i Habsburgów. Po roku 1741 była częścią Prus.

Skorogoszcz była do 1945r. miasteczkiem w powiecie niemodlińskim rejencji opolskiej, po II wojnie światowej do 1975 r. wsią w tymże powiecie województwa śląsko – dąbrowskiego, a po jego podziale w 1950r. opolskiego. Po podziale administracyjnym w 1975r. przez rok była jeszcze siedzibą gminy, a potem wsią w gminie L. Brzeski.

Usytuowana nad Nysą Kłodzką z rzeką tą i położeniem przy Przesiece Śląskiej – puszczy oddzielającej Górny Śląsk od dolnego o walorach obronnych – zawdzięczała swe istnienie i początkowy rozwój, gdyż w Skorogoszczy znajdowała się przeprawa przez rzekę. Znalazło to odzwierciedlenie w pierwszej, zanotowanej w 1223 r. nazwie osady – Scorogostov Most. Skorogost to imię własne być może założyciela osady.

Miejscowość położona w części górnośląskiej należała terytorialnie do książąt opolskich, chwilowo tylko 1313 -–1328 do księstwa niemodlińskiego. Ok. 1300r. dokonano jej ponownej lokalizacji teraz na prawie niemieckim. Dokonał jej klasztor sióstr norbertanek w Czarnowąsach, do którego miejscowość ta należała od ok. 1200r. do 1328, kiedy to wróciła pod jurysdykcję książąt opolskich.

Ważną rolę spełniała Skorogoszcz do 1310r. jako siedziba komory celnej książęcej, gdyż przez przeprawę na Nysie przebiegał szlak handlowy, o czym świadczy także fakt, iż książęta dolnośląscy wydali 24 X 1310r. dokument wprowadzający w ich księstwach przymus drożny na obszarze Dolnego Śląska, przy czym wjazd na Dolny Śląsk następował przez trakt skorogoski.

Początkowo była Skorogoszcz znaczącym miastem w księstwie opolskim. Odbywały się w niej zjazdy książąt piastowskich. Wzmiankowane jest w 1223r. istnienie kościoła dla którego okoliczne wsie odprowadzały dziesięcinę. W tym samym czasie wzmiankowany był także szpital, który należy traktować jako przytułek, dom opieki, w mniejszym zakresie miejsce leczenia ludzi. Z czasem, gdy Przesieka Śląska przestała odgrywać pierwotną rolę i pod toporami osadników zmniejszał się jej areał, malało też znaczenie Skorogoszczy.

Do śmierci ostatniego księcia opolskiego Jana II Dobrego w 1532 r. Skorogoszcz była jego własnością. Potem księstwo stało się dziedzictwem Habsburgów- cesarskiego rodu rządzącego Austrią, Węgrami i Czechami. Cesarz Rudolf Habsburg zmieniał zarząd królestwem dzieląc go, celem łatwiejszego zastawiania, na mniejsze jednostki Majątek skorogoski wyodrębnił się w osobną jednostkę. Dla jej zarządzania powstała osobna gmina zamkowa – Gutsbezirk. Pierwszymi jej właścicielami była rodzina von Bees, potem von Pawlowski, następnie Verdugo – Tworog, Schack von Wittenau, von Zedlitz, von Wartensleben. Z czasem majątek skorogoski dostał się w ręce drobnych właścicieli: urzędników, oficerów armii cesarskiej itp. W 1874 r. trafiła skorogoe=szcz w ręce rodu Schaffgotschów i w drodze posagu w 1892r. do rodziny von Korff – Kerssenbrock zarządzającej majątkiem do 1945r.

Miasto Skorogoszcz usytuowane niedaleko Opola, blisko Lewin Brzeskiego utrzymywało się głównie z rolniczych zajęć jego mieszkańców. Próba wybudowania tu twierdzy wojskowej na pocz. rządów pruskich w poł. XVIII w. Została zarzucona. Nie rozwinęło się tu na szerszą skalę rzemiosło ani handel, brakło więc czynników rozwojowych. Niedostatek mieszczan uprawiających licha glebę pogłębiały wylewy rzeki Nysy Kł. Nędzy ekonomicznej towarzyszyła inercja duchowa, więc mieszkańcy sprzeciwili się przeprowadzeniu tu linii kolejowej.

W mieście powstawały gmachy użyteczności publicznej: szpital, poczta, telefony, ale zabrakło przemysłu. Działania podjęte przez właścicieli majątku w celu rozwoju postępu cywilizacyjnego – sprowadzenie misjonarzy z Marianhill dały tylko częściowe rezultaty. Ze Skorogoszczy pochodził tylko jeden człowiek zasłużony na polu nauki, wybitny arabista – ojciec Dominik.

Bitwa o przełamaniu Odry w 1945r. przyczyniła się do powstania ogromnych strat w zabudowie. Skorogoszcz, której ludność po II wojnie światowej niemal całkowicie wymieniła się, utraciła status miasta. Przez cały okres Polski Ludowej była wsią, bardzo powoli odbudowującą się ze strat wojennych. Próby jej ożywienia w oparciu o PGR i maleńkie zakłady przemysłu spożywczego nie przyniosły rezultatu.

Po bezkrwawej rewolucji 1989r. powstało wiele prywatnych jednostek gospodarczych: sklepów, zakładów wytwórczych, usługowych, następuje rozbudowa miejscowości. Jednakże Skorogoszcz w dalszym ciągu czeka na swoją szansę rozwoju,.

W części zachodniej wsi znajduje się Rynek (ob. Pl. Wolności) na którym zachowały się nieliczne budynki klasycystyczne. Przy Rynku znajduje się kościół parafialny  p.w. św. Jakuba wybudowany w stylistyce neoromańskiej w poł. XIXw. Po przeciwnej stronie drogi położony jest cmentarz parafialny, na którym znajduje się zespół dziewiętnastowiecznych pomników nagrobnych.

W południowej części wsi umiejscowiony jest zespół pałacowy wraz z parkiem   i wieżą ciśnień. Pałac zburzony w 1945 roku, nie odbudowany. Park krajobrazowy znacznie zdewastowany.

W parku można zobaczyć uznane za pomniki przyrody 4 platany, posadzone w parku u schyłku XIX wieku, gdzie trzy z nich są w bardzo dobrym stanie zdrowotnym, jeden zaś wymaga pilnych zabiegów pielęgnacyjnych i stałej opieki ze względu na zaatakowanie go przez agresywny gatunek grzyba, dalej, na brzegu boiska sportowego widzimy dużych rozmiarów sosnę wejmutkę, a niedaleko od niej kilka klonów srebrzystych (maja około 130 lat). Te ostatnie drzewa jednak wymagają stałej pielęgnacji, gdyż łatwo ukorzenia się w nim jemioła, która   doprowadza do powolnego zamierania gałęzi, na których pasożytuje. Z drzew pomnikowych spotkać tu możemy dwa dęby szypułkowe, klon pospolity i wiąz górski. Pomiędzy drzewami widoczne duże bloki kamienne, pozostałość po rozebranym na części po II wojnie światowej – pałacu.

W centrum parku nowa sala gimnastyczna i obok niej odremontowany budynek szkolny (dawniej oficyna pałacowa z końca XIX w. Dalej również po tej samej stronie obora murowana z 1890 r. wymagająca

Na rozwidleniu drogi zabytkowa wieża ciśnień wybudowana w 1910 roku dla potrzeb folwarcznej gorzelni i płatkarni należącej do rodziny von Kerssenbrock. Prezentuje ona walory historyczno-techniczne, architektoniczne i krajobrazowe, obecnie właścicielem jej jest Dariusz Zięba – historyk pasjonat ze Skorogoszczy.

We wsi jest stadnina koni wraz ze szkółką jeździecką, która prowadzi różnego rodzaju imprezy plenerowe takie jak gonitwy koni „Hubertusa”. Tereny wokół Skorogoszczy sprzyjają rozwojowi hippingu i turystyki rowerowej.